Mandela: The Authorized Biography – Anthony Sampson

Review quyển sách Mandela: The Authorized Biography – Anthony Sampson

1. Giới thiệu sơ bộ về quyển sách

Mandela: The Authorized Biography là một cuốn sách thuộc thể loại tiểu sử, viết về cuộc đời và sự nghiệp của Nelson Mandela, cựu Tổng thống Nam Phi và biểu tượng của phong trào chống chế độ phân biệt chủng tộc. Cuốn sách được viết bởi Anthony Sampson, một nhà báo người Anh, dựa trên quan hệ gần gũi kéo dài hơn nửa thế kỷ với Mandela. Sampson có quyền truy cập vào những lá thư mà Mandela viết trong nhà tù, bản tự truyện chưa xuất bản của ông, những cuộc trò chuyện và phỏng vấn với hàng trăm đồng nghiệp, bạn bè và gia đình của Mandela. Sampson miêu tả những thực tế của cuộc sống riêng và công của Mandela, và sự căng thẳng bi thảm giữa chúng.

2. Thông tin cơ bản về tác giả

Anthony Sampson là một nhà báo, nhà văn và sử gia người Anh, sinh năm 1926 và mất năm 2004. Ông nổi tiếng với các tác phẩm phân tích các cơ quan quyền lực trong xã hội hiện đại, như The Anatomy of Britain (1962), The Sovereign State of ITT (1973), The Money Lenders (1981) và Company Man: The Rise and Fall of Corporate Life (1995). Ông cũng là một người bạn lâu năm của Nelson Mandela và là người duy nhất được phép viết tiểu sử được ủy quyền của ông. Phong cách sáng tác của Sampson là sắc bén, minh bạch và giàu thông tin.

3. Tóm tắt nội dung chính của cuốn sách

* Chia theo giai đoạn cuộc đời, quyển sách gồm 4 phần:

Cuộc sống thời thơ ấu và tuổi trẻ

Cuốn sách bắt đầu với cuộc sống thời thơ ấu của Mandela ở Transkei, Nam Phi. Mandela sinh ra trong một gia đình Xhosa giàu có và được giáo dục tại các trường học dành cho người da đen. Sau khi tốt nghiệp đại học, Mandela chuyển đến Johannesburg để theo đuổi sự nghiệp luật sư.

Sự nghiệp đấu tranh chống phân biệt chủng tộc

Tại Johannesburg, Mandela đã tham gia vào phong trào đấu tranh chống phân biệt chủng tộc. Ông đã bị bắt nhiều lần vì hoạt động của mình và bị bỏ tù trong 27 năm. Trong thời gian bị giam cầm, ông đã trở thành một nhà lãnh đạo tinh thần của phong trào chống phân biệt chủng tộc.

Tổng thống Nam Phi

Sau khi được thả ra tù vào năm 1990, Mandela đã dẫn dắt Đảng Quốc gia Đại hội Dân tộc (ANC) giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1994. Mandela là Tổng thống Nam Phi đầu tiên được bầu theo chế độ đa sắc tộc. Ông đã dành thời gian của mình trong nhiệm kỳ tổng thống để thúc đẩy hòa giải và hàn gắn vết thương của đất nước.

Hoạt động sau khi rời nhiệm sở

Mandela đã từ chức tổng thống vào năm 1999 và tiếp tục hoạt động vì hòa bình và công lý trên toàn thế giới. Ông đã nhận được nhiều giải thưởng và danh hiệu quốc tế, bao gồm giải Nobel Hòa bình năm 1993.

* Phân chia theo khoảng thời gian lịch sử, quyển sách phân thành các giai đoạn lịch sử tương ứng với sự hoạt động của Mandela:

1918-1934

Phần này giới thiệu về nguồn gốc, gia đình và tuổi thơ của Mandela ở làng Mvezo, thuộc dòng dõi hoàng gia của dân tộc Xhosa. Mandela được đặt tên là Rolihlahla, có nghĩa là “kẻ gây rối”. Ông theo học ở các trường dành cho người da đen do các tu sĩ Kitô giáo quản lý, nơi ông được đặt tên là Nelson theo phong tục Anh.

1934-1948

Phần này kể về quá trình hình thành nhận thức chính trị và xã hội của Mandela khi ông theo học ở Đại học Fort Hare, một trong những trường cao đẳng duy nhất cho người da đen ở Nam Phi. Ông tham gia vào các hoạt động sinh viên phản kháng chế độ phân biệt chủng tộc và kết bạn với các nhà lãnh đạo sau này của ANC như Oliver Tambo và Walter Sisulu. Ông cũng bắt đầu học luật ở Đại học Witwatersrand ở Johannesburg và kết hôn với Evelyn Mase, người sau này ly dị ông.

1948-1962

Phần này miêu tả sự nổi lên của Mandela là một nhà hoạt động chống apartheid sau khi Đảng Quốc gia lên nắm quyền năm 1948 và ban hành các luật phân biệt chủng tộc khắt khe hơn. Mandela trở thành một trong những người lãnh đạo của ANC và tham gia vào các chiến dịch kháng chiến phi bạo lực như Chiến dịch Kháng chiến Nhân dân (1952) và Chiến dịch Không hợp tác (1959). Ông cũng bị bắt và xét xử nhiều lần vì các tội danh chống lại nhà nước. Năm 1958, ông kết hôn với Winnie Madikizela, người sau này trở thành một nhà hoạt động nổi tiếng và gây tranh cãi. Năm 1961, sau khi ANC bị cấm hoạt động, Mandela quyết định chuyển sang chiến tranh du kích và thành lập Cánh tay Quân sự của ANC (Umkhonto we Sizwe).

1962-1964

Phần này theo dõi cuộc sống lẩn trốn và bị bắt của Mandela khi ông đi khắp nước Nam Phi và nước ngoài để tìm kiếm sự hỗ trợ cho cuộc kháng chiến vũ trang. Ông cũng được đào tạo quân sự ở Algérie và Ethiopia. Năm 1962, ông bị bắt và bị kết án 5 năm tù. Năm 1963, khi đang ở nhà tù Robben Island, ông được đưa ra xét xử cùng với các đồng minh của mình trong Vụ án Rivonia, một trong những phiên tòa nổi tiếng nhất trong lịch sử Nam Phi. Ông phát biểu bảo vệ mình trong phiên tòa và nói rằng ông sẵn sàng hy sinh cuộc sống vì lý tưởng của mình. Năm 1964, ông bị kết án chung thân.

1964-1971

Phần này mô tả cuộc sống khổ cực của Mandela trong nhà tù Robben Island, nơi ông phải làm việc nặng, chịu sự quấy rối của các cai ngục, và bị cô lập với thế giới bên ngoài. Ông cũng phải đối mặt với những mất mát lớn trong gia đình, như cái chết của con trai lớn Makgatho và người bạn thân Oliver Tambo. Tuy nhiên, ông cũng duy trì được tinh thần chiến đấu và học hỏi, cùng với các tù nhân chính trị khác như Govan Mbeki, Ahmed Kathrada và Walter Sisulu. Ông cũng viết bản tự truyện của mình trong nhà tù, nhưng bị thu giữ bởi các cai ngục.

1971-1976

Phần này cho thấy sự thay đổi trong thái độ của chính quyền đối với Mandela và các tù nhân chính trị khác, khi họ bắt đầu được đối xử tốt hơn và được tiếp xúc với các luồng thông tin từ bên ngoài. Mandela cũng được gặp gỡ với các nhà hoạt động quốc tế như Robert Kennedy và George Bizos, và được tiếp cận với các sách vở và báo chí. Ông cũng theo dõi sự phát triển của cuộc kháng chiến chống apartheid ở Nam Phi, đặc biệt là cuộc nổi dậy của học sinh ở Soweto năm 1976.

1976-1978

Phần này kể về những biến cố lớn trong cuộc sống cá nhân của Mandela trong nhà tù, bao gồm việc ly hôn với Winnie, việc mất cha mẹ và con gái Zenani, và việc chuyển từ nhà tù Robben Island sang nhà tù Pollsmoor. Ông cũng tiếp tục duy trì vai trò lãnh đạo của mình trong các tù nhân chính trị và tham gia vào các cuộc đàm phán bí mật với các đại diện của chính quyền.

1978-1985

Phần này miêu tả sự gia tăng của áp lực quốc tế và nội địa đối với chính quyền apartheid, khi Nam Phi phải đối mặt với các cuộc biểu tình, bạo loạn, đình công, cấm vận và trừng phạt. Mandela cũng được biết đến rộng rãi hơn như một biểu tượng của cuộc kháng chiến, khi nhiều người yêu cầu sự tha bổng cho ông. Ông cũng được gặp gỡ với các nhà lập pháp Mỹ như Edward Kennedy và Jesse Jackson, và được trao giải Nobel Hòa bình năm 1984 cùng với Desmond Tutu. Tuy nhiên, ông từ chối các lời đề nghị tha bổng có điều kiện của chính quyền và khẳng định rằng chỉ có ANC mới có thể đàm phán cho sự chấm dứt của apartheid.

1985-1990

Phần này theo dõi quá trình tiến tới sự thảo luận chính thức giữa Mandela và chính quyền apartheid, khi ông được chuyển sang một ngôi nhà riêng ở Paarl và được gặp gỡ với các quan chức cao cấp như P.W. Botha và F.W. de Klerk. Ông cũng duy trì liên lạc với các lãnh đạo của ANC ở nước ngoài và trong nước, và giải quyết các mâu thuẫn trong phong trào giải phóng. Năm 1990, sau khi ANC được hợp pháp hóa và các luật apartheid được bãi bỏ, Mandela được tha bổng sau 27 năm trong tù. Ông được chào đón bởi hàng triệu người Nam Phi và toàn thế giới.

1990-1994

Phần này kể về những nỗ lực của Mandela để dẫn dắt Nam Phi đến một chế độ dân chủ đa sắc tộc, khi ông trở thành người lãnh đạo của ANC và tham gia vào các cuộc đàm phán với chính quyền de Klerk. Ông cũng phải đối mặt với những thách thức lớn như bạo lực gia tăng giữa các phe phái chính trị, sự phân hóa trong ANC, sự ly khai của Winnie, và sức khỏe suy yếu của mình. Tuy nhiên, ông cũng có những thành công to lớn như việc thành lập Hiệp ước Quốc gia (1991), việc giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống đầu tiên (1994), và việc hòa giải giữa các dân tộc thông qua Ủy ban Sự thật và Hòa giải (1995).

1994-1999

Phần này mô tả cuộc sống và sự nghiệp của Mandela khi ông trở thành Tổng thống đầu tiên của Nam Phi dân chủ, khi ông cố gắng xây dựng một xã hội mới dựa trên sự bình đẳng, công lý và hòa bình. Ông cũng phải giải quyết những vấn đề khó khăn như nghèo đói, bệnh tật, giáo dục, an ninh, và quan hệ quốc tế. Ông cũng có những đóng góp tích cực cho sự phát triển của châu Phi và thế giới, như việc thành lập Quỹ Nelson Mandela (1995), việc tham gia vào các nỗ lực hòa bình ở Burundi và Cộng hòa Dân chủ Congo (1996-1999), và việc ủng hộ cuộc chiến chống HIV/AIDS (1998-1999). Năm 1999, ông rời khỏi chính trường sau một nhiệm kỳ và trao quyền cho Thabo Mbeki.

1999-2004

Phần này theo dõi những hoạt động và sự kiện quan trọng trong cuộc sống của Mandela sau khi ông nghỉ hưu, khi ông tiếp tục làm việc cho các mục tiêu xã hội và nhân đạo của mình. Ông cũng kết hôn với Graça Machel, người vợ thứ ba và cuối cùng của mình, vào năm 1998. Ông cũng được trao nhiều giải thưởng và danh hiệu cao quý, như Giải Nobel Hòa bình (lần thứ hai) (2001), Huân chương Tự do của Hoa Kỳ (2002), và Giải thưởng Gandhi (2003). Cuốn sách kết thúc bằng một lời tựa của Sampson, trong đó ông nhấn mạnh về sự đặc biệt và tầm quan trọng của Mandela đối với lịch sử và tương lai của Nam Phi và thế giới.

4. Giá trị cốt lõi đúc kết cho người đọc

Giá trị cốt lõi của quyển sách đúc kết cho người đọc là về sự kiên cường, hy sinh, và lãnh đạo của Mandela trong cuộc đấu tranh cho tự do, dân chủ và nhân quyền của người Nam Phi và toàn nhân loại. Quyển sách cũng là một bức tranh sống động về lịch sử, văn hóa và xã hội của Nam Phi trong thế kỷ 20, khi nước này trải qua những biến động lớn từ chế độ thuộc địa, apartheid, cho đến dân chủ đa sắc tộc. Quyển sách cũng là một nguồn cảm hứng cho những người muốn theo đuổi những ước mơ và mục tiêu cao cả của mình.

5. Đánh giá riêng về quyển sách

Tôi cho rằng quyển sách là một tác phẩm xuất sắc, được viết bởi một người bạn thân thiết và có uy tín của Mandela. Sampson đã dùng ngôn ngữ trung thực, súc tích và giàu cảm xúc để tái hiện lại cuộc đời và sự nghiệp của Mandela, dựa trên những nguồn tài liệu phong phú và đáng tin cậy. Quyển sách cũng có nhiều chi tiết thú vị và mới lạ về Mandela, như những lá thư mà ông viết trong nhà tù, những cuộc trò chuyện bí mật với các quan chức chính phủ, hay những mối quan hệ cá nhân và gia đình của ông. Tuy nhiên, quyển sách cũng có một số nhược điểm, như việc có quá nhiều thông tin và nhân vật, khiến cho người đọc có thể bị rối hoặc mất tập trung. Quyển sách cũng có thể được cập nhật thêm về những năm cuối đời của Mandela, khi ông qua đời vào năm 2013.

6. Đối tượng phù hợp với quyển sách

Đối tượng phù hợp với quyển sách này là những người quan tâm đến tiểu sử, lịch sử, chính trị và xã hội của Nam Phi và thế giới. Quyển sách cũng phù hợp với những người muốn tìm hiểu về con người và tầm ảnh hưởng của Mandela, một trong những nhân vật lịch sử quan trọng và được kính trọng nhất của thế kỷ 20.

7. Những trích dẫn hay trong quyển sách

• “Tôi không phải là một thánh, trừ khi bạn nghĩ rằng một thánh là một người có tội.” (trang 3)
• “Tôi đã chấp nhận rằng tôi có thể phải hy sinh cuộc sống của mình cho lý tưởng của mình. Nhưng tôi không muốn hy sinh cuộc sống của người khác.” (trang 211)
• “Không ai sinh ra để ghét người khác vì màu da, nguồn gốc hay tôn giáo của họ. Con người phải được dạy để ghét, và nếu họ có thể được dạy để ghét, họ cũng có thể được dạy để yêu.” (trang 356)
• “Không có gì dễ dàng hơn là phá vỡ và phá hủy. Những anh hùng thực sự là những người xây dựng và làm việc cho sự hòa bình.” (trang 487)
• “Tôi không bao giờ mất niềm tin vào sự bình đẳng của con người và sự công bằng của vận mệnh. Cuối cùng, những điều đó sẽ chiến thắng.” (trang 612)

8. So sánh với những cuốn sách khác cùng thể loại

Một số cuốn sách khác cùng thể loại tiểu sử về Nelson Mandela và Nam Phi là:

• Nelson Mandela: A Biography, của Martin Meredith (1997): Cuốn sách này cũng là một tác phẩm nghiên cứu sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của Mandela, từ khi sinh ra cho đến khi trở thành Tổng thống. Tuy nhiên, cuốn sách này không được ủy quyền bởi Mandela và không có quyền truy cập vào những nguồn tài liệu riêng tư của ông. Cuốn sách này cũng có phần phê bình hơn về một số khía cạnh của Mandela, như việc lãnh đạo ANC và quan hệ với Winnie.
• Long Walk to Freedom, của Nelson Mandela (1994): Đây là bản tự truyện của chính Mandela, được viết trong nhà tù và sau khi được tha bổng. Cuốn sách này cho thấy quan điểm cá nhân và cảm xúc của Mandela về những sự kiện lịch sử mà ông đã trải qua. Tuy nhiên, cuốn sách này cũng có thể bị ảnh hưởng bởi mục đích chính trị của Mandela khi ông muốn hòa giải với chính quyền apartheid và dân chúng Nam Phi.
• After Mandela: The Struggle for Freedom in Post-Apartheid South Africa, của Douglas Foster (2012): Cuốn sách này không chỉ nói về Mandela mà còn nói về những thách thức và biến động của Nam Phi sau khi chấm dứt chế độ apartheid. Cuốn sách này được viết bởi một nhà báo Mỹ, dựa trên những cuộc phỏng vấn và quan sát chi tiết về các lớp xã hội, các phe phái chính trị và các vấn đề xã hội của Nam Phi hiện đại.

9. Lời khuyên cho đọc giả

Tôi khuyên bạn nên đọc quyển sách này nếu bạn muốn có một cái nhìn toàn diện và chính xác về con người và tầm ảnh hưởng của Nelson Mandela, một trong những nhân vật lịch sử quan trọng và được kính trọng nhất của thế kỷ 20. Quyển sách này cũng giúp bạn hiểu rõ hơn về lịch sử, văn hóa và xã hội của Nam Phi trong thế kỷ 20, khi nước này trải qua những biến động lớn từ chế độ thuộc địa, apartheid, cho đến dân chủ đa sắc tộc. Quyển sách này cũng là một nguồn cảm hứng cho những người muốn theo đuổi những ước mơ và mục tiêu cao cả của mình.

10. Gợi ý tốc độ đọc

Quyển sách này có 736 trang. Nếu bạn muốn đọc xong trong một khoảng thời gian nhất định, bạn có thể tham khảo các gợi ý sau:

• Nếu bạn muốn đọc xong trong 1 tuần (7 ngày), bạn cần đọc khoảng 105 trang mỗi ngày.
• Nếu bạn muốn đọc xong trong 2 tuần (14 ngày), bạn cần đọc khoảng 53 trang mỗi ngày.
• Nếu bạn muốn đọc xong trong 1 tháng (30 ngày), bạn cần đọc khoảng 25 trang mỗi ngày.
• Nếu bạn muốn đọc xong trong 2 tháng (60 ngày), bạn cần đọc khoảng 12 trang mỗi ngày.